Modern Sulama Teknolojilerinin Önemi

Yaşamın temel kaynağı olan su, yalnızca hayati bir ihtiyaç değil, aynı zamanda geçim kaynaklarının, ekonomik kalkınmanın ve toplumsal refahın da temel unsurlarından biri. Suyun en yoğun kullanıldığı sektörlerin başında tarım geliyor. Tarım sektörü hem dünyada hem de Türkiye’de tatlı su kaynaklarının en büyük kullanıcısı konumunda. Türkiye’de de tarımsal sulamanın toplam su kullanımına oranı %70’ler civarında kaydediliyor.

Açıklanan en son veriye göre, Türkiye’de toplam tarımsal sulama miktarının 2022 yılında 44 milyar metreküp seviyesinde gerçekleşti. Su stresinin ön plana çıktığı, ekosistem krizinin aşırı sıcaklar, kuraklık ve değişen yağış rejimleri ile etkisini giderek daha fazla hissettirdiği bir dönemde, tarımsal sulamada modern sulama teknolojilerinin kullanılması kaçınılmaz bir gereklilik haline geliyor. Yüzeysel sulama yöntemlerinde suyun yüksek oranlarda buharlaşmasının ve akıntılarla kaybolmasının yarattığı verimsizlik, Türkiye gibi su stresi yaşayan bir ülkede bu yöntemlerden uzaklaşıp daha verimli olan modern sulama yöntemlerine geçilmesi gerektiğine işaret ediyor.

Modern sulama teknolojileri, geleneksel sulama yöntemlerine kıyasla daha az su tüketmeleri ve suyu daha verimli bir şekilde kullanmaları nedeniyle tarım uygulamaları için büyük önem taşıyor. Modern sulama yöntemleri arasında sayılan yağmurlama ve damla sulama teknolojileri, suyu kapalı basınç sistemi ile dağıtarak iletim kayıplarını minimuma indiriyor. Böylelikle hem daha verimli hem de daha ekonomik olma avantajı sunuyor. Devlet Su İşleri’nin 2024 yılına ilişkin Faaliyet Raporu’na göre, yağmurlama sulama teknolojisi ile %35’e ve damla sulama teknolojisi ile %65’e yakın su tasarrufu sağlanabiliyor^[1].

“Su stresi” altında olan Türkiye’de yıllık kişi başına düşen kullanılabilir su miktarı 2000 yılında 1.652 metreküp iken 2022 yılında 1.322 metreküp olarak kaydedildi^[2]. Bu nedenle, suyun verimli kullanımı hem ekonomik hem de doğal kaynak israfı açısından son derece önemli. Modern sulama teknolojileri de tam bu sebeple kamu dokümanlarına da girerek Türkiye’nin ajandasına dahil olmuş durumda. 2023 yılında yayımlanan On İkinci Kalkınma Planı (2024-2028) incelendiğinde Türkiye’nin sulamaya dair hedef ve politikalarının olduğu görülüyor. Mevcut sulama sistemlerinin rehabilitasyonuna devam edilmesi, suyun kalitesinin ve miktarının korunması ve etkin kullanımının sağlanmasına yönelik uygulamalara öncelik verilmesi bir politika maddesi olarak eklenirken 2028 yılına kadar toplam 303 bin hektar brüt sulama alanının yenilenmesi tarım sektörü hedefleri arasında yer alıyor^[3]. Sulama yatırımlarının finansmanında özel sektör katılımını teşvik eden iç ve dış finansman modellerinin geliştirilmesi de ayrı bir madde olarak karşımıza çıkıyor. Bununla birlikte, Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı 2025 yılı Haziran ayında yaptığı açıklamada, 2025 yılında bireysel sulama sistemleri hibeleri kapsamında 3.114 projenin kabul edildiğini ve bu projeler için 1,2 milyar TL destek sağlanacağını da belirtti^[4].

Tüm bu çerçevede, Türkiye’de modern sulama teknolojilerine ilişkin teşvikler ve hibe programlarının politika yapıcının ajandasına girmesi sevindirici. Bununla birlikte ekosistem krizinin daha da belirgin hale gelmesiyle su tasarrufunun öneminin bir kat daha artacağı bu dönemde tüm paydaşların da modern sulama teknolojilerini öncelikleri arasına alması gerekiyor.

^[1] Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü, 2025. https://cdniys.tarimorman.gov.tr/api/File/GetGaleriFile/425/DosyaGaleri/594/dsi_2024_yili_faaliyet_raporu.pdf

^[2] Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı. https://cevreselgostergeler.csb.gov.tr/su-kullanimi-i-85738#_ednref3

^[3] T.C. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı, “On İkinci Kalkınma Planı (2024-2028)”, 2023. https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2023/12/On-Ikinci-Kalkinma-Plani_2024-2028_11122023.pdf

^[4] T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı, 2025. https://www.tarimorman.gov.tr/Sayfalar/GormeEngellilerDetay.aspx?OgeId=6644&Liste=Haber