2022 Gündemindeki 5 Önemli Çevre Sorunu

Dünya insan faaliyetlerinden kaynaklı birçok sorunu aynı anda yaşıyor. Birbirine bağlantılı, birbirinin etkisini artıran ve nihayetinde sürdürülebilir yaşamı tehdit eden bu sorunların hangisinin daha öncelikli olduğu tartışılıyor. Bu blog yazımızda iklim krizi dışında 2022 yılının en önemli çevre sorunları olarak şimdiden listelenen ilk 5 sorunu sizin için derledik.

Plastik Kirliliği

2021 yılı itibariyle her yıl yaklaşık 11 milyon ton plastiğin okyanuslara girerek vahşi yaşam habitatlarına ve içinde yaşayan hayvanlara zarar verdiği düşünülüyor. Nature adlı bilim dergisinin araştırmasına göre herhangi bir önlem alınmazsa plastik krizi 2040 yılına kadar yılda 29 milyon tona ulaşacak. Buna mikroplastikleri de dahil edersek, okyanustaki kümülatif plastik miktarı 2040 yılına kadar 600 milyon tona ulaşabilir. Plastiğin doğada çözünmesinin 400 yıl sürdüğü düşünülürse, plastik kirliliğinin uzun vadede çevre üzerindeki geri döndürülemez etkilerinin ne olacağını söylemek mümkün değil.

Ormansızlaşma

Araştırmalar dünya yüzünde dakikada 20 futbol sahası büyüklüğünde ormanın insanlar tarafından yok edildiğini gösteriyor. Tahminlere göre 2030 yılına kadar ormanların sadece %10’u hayatta olacak ve 100 yıldan daha kısa bir süre içinde tümünün yok olma tehlikesi var. Ormansızlaşmanın en önemli nedeni tarım arazileri olarak gösteriliyor. Ormanların karbon emisyonunu azaltmanın yanı sıra toprak erozyonunu önlemek gibi çok önemli bir görevi var. İklim değişikliği nedenli aşırı hava olayları sırasında ormanlara fazladan ihtiyaç duyacağız.

Hava kirliliği

Dünya Sağlık Örgütü (WHO) hava kirliliğinin tahmin edilenden çok daha tehlikeli boyutta olduğuna dair uyarısını 2021 yılı Eylül ayında tekrarladı. WHO’nun uyarılarına göre, hava kirliliğine bağlı hastalıklar nedeniyle her yıl 7 milyon kişi hayatını kaybediyor. Hava kirliliğinden en fazla zarar görenler ise ekonomileri fosil yakıta bağımlı olan düşük ve orta gelirli ülkeler oluyor. WHO, hava kirliliğinin insan sağlığı açısından yol açtığı zararları sigara ve sağlıksız beslenme ile eşdeğer görüyor.

Okyanus asitlenmesi

Küresel ısınmanın en önemli etkilerinden biri de okyanuslarda oluşan asitlenme oldu. Okyanuslar, yaşamın devamlılığı için dünya atmosferine salınan karbondioksitin yaklaşık %30'unu emerek çok önemli bir fayda sağlıyor. Fosil yakıtların, orman yangınlarının ve benzeri insan faaliyetlerinin sonucu ortaya çıkan yüksek konsantrasyonlarda karbon emisyonları, denize geri emilen karbondioksit miktarını da aynı şekilde artırıyor. Ayrıca bazı araştırmalar, okyanus asitlenmesinin okyanustaki plastik kirliliği tarafından da tetiklendiğini ortaya koyuyor. Okyanusların iklim dengesinin dışında ekosistemler açısından da kritik önemi olduğunu hepimiz biliyoruz.

Gıda israfı

Dünya çapında 2019’da yüzde 8,4 olan yetersiz beslenme oranı, 2020 yılında yüzde 9,9’a çıktı. Buna karşılık insan tüketimine yönelik gıdaların üçte biri -yaklaşık 1,3 milyar ton- israf ediliyor veya kayboluyor. Bu israf aslında 3 milyar insanı beslemek için yeterli olabilir. Öte yandan gıda israfı ve kaybının neden olduğu sera gazı emisyonu yıllık 4,4 gigaton gibi devasa bir miktarda gerçekleşiyor. Eğer gıda israfı bir ülke olarak değerlendirilseydi bu miktarla, Çin ve ABD’den sonraki üçüncü sırada yer alacaktı. Gıda israfı ve kaybı, gelişmekte olan ve gelişmiş ülkelerde farklı aşamalarda gerçekleşiyor. Gelişmekte olan ülkelerde gıda israfının %40'ı hasat sonrası ve işleme seviyelerinde meydana gelirken, gelişmiş ülkelerde gıda israfının %40'ı perakende ve tüketici seviyelerinde oluşuyor. 

Kaynaklar: 

^Earth.com 

^{Nature Science Magazine} 

^{(The State of Food Security and Nutrition in the World/Dünya Gıda Güvenliği ve Beslenme Durumu)}