Toprağı Yeniden Sağlığına Kavuşturmak: Onarıcı Tarım Uygulamaları

Son 50 yılda tarımsal üretimi artırmak ve ürünlerin tüketiciye düşük fiyatla ulaşmasını sağlamak için kimyasalların yoğun olarak kullanıldığı biliniyor. Sentetik gübreler, pestisit kullanımı, aynı toprakta ekilen ürünün daha az çeşitlilik göstermesi gibi uygulamalar ile hem üretim süreci hem de hasat miktarı öngörülebilir kılınmaya çalışıldı. Bu yaklaşım ile hububatlarda verim artışı son 50 yılda küresel olarak %300 seviyelerinde gerçekleşti.⁽¹⁾

Bu artışı sağlayan uygulamaların toprağa zarar verdiği (arazi bozulması-land degradation) ve bu zararların dünyadaki üretken alanların verimliliğinde %23 düşüşe neden olduğu ifade ediliyor.⁽²⁾ Halbuki sağlıklı, biyolojik olarak aktif, karbon zengini bir toprak yapısı, kimyasal girdilerle erişilmeye çalışılan besleyici, koruyucu ve dayanıklı toprak niteliklerini çok daha düşük bir maliyetle sağlayabilir.

Onarıcı tarım uygulamaları bu noktadan hareket ederek toprak içindeki biyolojik yaşam çeşitliliğini ve toprağın karbon içeriğini geliştirmeye, toprağın su filtreleme ve tutma kabiliyetini artırmaya odaklanan uygulamaları içeriyor. Toprağın organik karbon içeriğini geliştirerek bir yandan toprak sağlığını artırmayı hedefleyen onarıcı tarım uygulamaları, diğer yandan da toprağın karbon tutma imkânını artırarak emisyon azaltımına katkı sunuyor.

Gıda ve Arazi Kullanımı Koalisyonu’nun yayınladığı “Daha İyi Büyümek” isimli rapor üretken ve onarıcı tarım sayesinde 2030 yılı itibariyle yıllık 1,17 trilyon dolarlık bir gizli maliyetin ortadan kaldırılabileceğini, bu boyutuyla onarıcı tarımın 10 kritik dönüşüm alanı arasında ikinci sırada yer aldığına işaret ediyor.⁽³⁾Bu dönüşümün sağlanması için ihtiyaç duyulan yıllık yatırım tutarı ise 30 ila 40 milyar dolar arasında tahmin ediliyor.

Tüm bunlara karşın onarıcı tarım uygulamaları hakkında üzerinde genel bir uzlaşı sağlanmış tanım olmadığı, dolayısıyla sağlayacağı kazanımların sayısallaştırılması konusunda da bir uzlaşı olmadığı söylenebilir. Örneğin Dünya Kaynaklar Enstitüsü, onarıcı tarımın toprak kalitesi ve çevresel faydalar açısından anlamlı katkılar sunabileceğini ifade ederken, büyük ölçekli emisyon azaltımı sağlayamayabileceğine işaret ediyor.⁽⁴⁾ Onarıcı tarım uygulamalarının potansiyel etkilerinin ölçümü konusunda yapılan çalışmaların sonuçları, bu alanın iklim kriziyle mücadelede oynayacağı rolün boyutu açısından takip edilecek.

⁽¹⁾^{https://www.oecd-forum.org/posts/56876-deep-roots-a-regenerative-approach-to-agriculture}

⁽²⁾^{https://ipbes.net/sites/default/files/ipbes_7_10_add.1_en_1.pdf?file=1&id=35329&type=node}

⁽³⁾^{https://www.foodandlandusecoalition.org/wp-content/uploads/2019/09/FOLU-GrowingBetter-GlobalReport.pdf}

⁽⁴⁾^{https://www.wri.org/insights/regenerative-agriculture-good-soil-health-limited-potential-mitigate-climate-change}