Araç Yoğunluğunun Değişimi Hava Kirliliğini Etkiliyor
2022 yılı Aralık ayında yayınlamış olduğumuz “Hayat Bir Nefes Derinden” raporumuzda hava kirliliğinin iktisadi ve sosyal etkilerini kalkınma perspektifi ile incelemiştik.(1) Rapor kapsamında gerçekleştirilen çalışmada, 26 şehre ilişkin mevcut veriler sanayi üretimi ile hava kirliliği göstergesi arasında pozitif yönlü bir ilişki olduğuna işaret etmiyordu. Diğer bir ifadeyle, veriler, söz konusu 26 ildeki sanayi üretimi değişiminin hava kirliliğindeki değişimlere tek başına anlamlı bir etkide bulunmuyor olabileceğini ima ediyor. Bu yazımda da yine aynı çalışmadan çıkardığım başka bir sonucu sizlerle paylaşacağım.
Bu yazımda size, 25 şehre(2) ilişkin 10 mikrometreden daha küçük partikül madde (PM10) konsantrasyonu verilerinin değişimi ile bu şehirlere ait araç yoğunluğu verilerinin değişimi arasındaki ilişkiden bahsedeceğim. 2015-2021 dönemine ait veriler ile yapılan çalışmada araç yoğunluğu il bazlı motorlu kara taşıt sayısının il bazlı toplam nüfusa oranı ile hesaplanıyor. Bu şekilde hesaplanan araç yoğunluğunun değişiminin yıllık bileşik büyüme oranı (YBBO) ile ortalama PM10 konsantrasyonu YBBO’su arasındaki ilişkiyi inceledim.
Her iki değişkenin değişimlerini incelerken iki farklı zaman aralığını inceleme fırsatım oldu. Hem 2015-2019 hem de 2015-2021 yılları aralıklarını incelediğimizde ortalama PM10 konsantrasyonu değişimi ile araç yoğunluğu değişimi arasında pozitif yönlü bir ilişki mevcut olduğunu gördük. Bunun yanında veriler ilk dönemdeki ilişkinin daha şiddetli olduğunu gösterirken, 2020 ve 2021 verilerini eklediğimizde etkinin zayıfladığına işaret ediyor.
Sonuç olarak, pandemi dönemi her ne kadar bu ilişkinin kuvvetini azaltmış gibi gözükse de araç yoğunluğundaki değişim ile ortalama PM10 konsantrasyonundaki değişim arasında anlamlı ve pozitif bir ilişki görünüyor. Bununla birlikte, hava kirliliğini azaltmak için aradaki pozitif ilişkinin daha da düşürülmesi gerekiyor. Bu da aslında ulaştırma sektöründe elektrifikasyonun önemini bir kez daha ortaya çıkarıyor.
Önümüzdeki dönemde araç parkındaki ve elektrifikasyon oranındaki değişimin hava kirliliğini azaltmadaki etkisini daha etkin bir şekilde göreceğiz.
(1) TSKB, “Hayat Bir Nefes Derinden”, 2022. https://www.tskb.com.tr/uploads/file/hayat-bir-nefes-derinden-final.pdf
(2) Bu şehirler arasında Adana, Amasya, Ankara, Balıkesir, Bilecik, Bursa, Çanakkale, Çorum, Denizli, Edirne, Erzincan, Erzurum, Giresun, İstanbul, İzmir, Karabük, Kayseri, Kırklareli, Kocaeli, Konya, Ordu, Sakarya, Samsun, Sivas ve Tekirdağ bulunuyor.
Bunlar da İlginizi Çekebilir
