Karbon Kredilerinin %32’si Ormansızlaşmayı Önlemeye Dönük
Gönüllü Karbon Piyasaları (VCM) emisyon azaltımı ve net sıfır hedeflerine ulaşma konusunda önemli bir araç. Bu piyasalarda karbon salımını azaltan ya da mevcut karbonu atmosferden çeken projeler, tasarruf ettikleri karbon emisyonu ile uyumlu miktarda karbon kredisi yaratıyorlar ve bu krediler ilgili projelere yatırım yapmak isteyen firmalara satılıyor. Böylece yatırımcı firmalar toplam emisyonlarından satın aldıkları karbon kredi miktarını düşerek karbon nötr olma hedeflerine ilerleyebiliyor. VCM’nin mevcut kuralları, işleyişi ve iklim mücadelesine katkısı tartışma konusu olsa da ilgili piyasa kurumları oluşmaya, piyasa düzenlenmeye ve piyasa hacmi büyümeye devam ediyor.
VCM’de karbon kredisi ihraçları 2020’de 185 milyon dolar seviyesinden 2021’de 344 milyon dolara yükselirken piyasa büyüklüğünün 1 milyar doların üzerine(1) çıktığı tahmin ediliyor. Morgan Stanley 2030 yılında VCM büyüklüğünün 35 milyar dolara, İngiltere Merkez Bankası eski Başkanı Mark Carney ise 50 milyar dolara kadar çıkabileceğini belirtiyor.(2)
Şu ana kadar VCM’ye kaydedilen projelerin önemli bir çoğunluğunun karbon salımını önleyen projelerden geldiği görülüyor. Ofset piyasasının toplam büyüklüğünün %34’ü yenilenebilir enerji projelerinde, %32’si ormansızlaşmayı önleyen projelerde, %18’i ise enerji verimliliğini artıran projelerde yer alıyor. Karbonu atmosferden çeken/ortadan kaldıran projelerin toplamdaki payının ise %5’in altında kaldığı görülüyor.(3)
VCM’deki ormancılık ve arazi kullanımı projelerinin toplam büyüklüğü 2021’de bir önceki yıla göre %159 oranında artmış durumda. %70’i Asya’da Kamboçya, Endonezya, Çin gibi ülkelerde hayata geçirilen projelerin geri kalanının çoğu Brezilya ve Peru’da gerçekleştiriliyor. Bu projelerde üretilen karbon kredilerinin büyük miktarı ormansızlaşmanın önlenmesi yoluyla karbon salımının azaltılması ve arazi kullanımının çevreye olumlu katkı sağlayacak şekilde dönüşümüne yönelik hedefler içeriyor. Söz konusu projelerin yaklaşık beşte biri ise orman alanlarını genişletme, tarımsal uygulamalarla karbon tutulmasını artırma ve orman yönetimini iyileştirme alanlarına odaklanıyor.
VCM’de 1 karbon ofsetinin fiyatı 2020 yılında ortalama 2,5 dolar iken, talep arttıkça fiyatların ofset proje türlerine göre farklılaşarak yükseldiği görülüyor. Örneğin, toplam içindeki payı düşük olsa da karbonu ortadan kaldıran projelerin fiyatı yakın dönemde %48 artarak Mart 2022 itibarıyla karbon kredisi başına 19 dolara kadar yükseldi. Karbon salımını önleyen projelerde ise fiyat bu seviyenin %40 kadar altında gerçekleşiyor.(4) Karbon ofset piyasalarında kurumsal düzenlemelerin hızlanması ile birlikte piyasaların gelişmesinin, net sıfıra giden yolda önemli bir araç haline gelmesi bekleniyor. Bu çerçevede, Bloomberg NEF’in yaptığı tahminler, VCM’de karbon kredisinin 2030 yılı itibarıyla 11 ila 215 dolar, 2050 yılında ise 47 ila 120 dolar arasında olabileceğine işaret ediyor.(5) Kısa vadedeki söz konusu geniş belirsizlik aralığı ise, piyasanın kurumsal yapı inşa sürecinin hızına bağlı(6) bir piyasa görünümüne işaret ediyor.
(1) https://www.ft.com/content/32b1a051-7de6-4594-b31b-753e78aefde1
(2) https://www.ft.com/content/9b02fcf7-9e04-4b71-ad14-251552d5a78e
(4) https://openknowledge.worldbank.org/handle/10986/37455
(5) https://about.bnef.com/blog/carbon-offset-prices-could-increase-fifty-fold-by-2050/
Bunlar da İlginizi Çekebilir
