Yeşil İşlere Doğru

Nüfusla birlikte tüketim, üretim, kentleşme hızla artarken, doğal kaynakların bilakis azalıyor olması yeşil dönüşümde kaybedilecek zamanın olmadığını söylüyor. Yeşil ekonomik büyüme anlayışı, çevre ve ekonominin devlet politikaları ile bir arada ele alınmasıyla gerçekleşebilir. Yeşil ekonomiye geçişin şart olduğu konusunda şüphe yokken geçiş sürecinin tasarımı konusunda düşünülecek hususlar mevcut. Bu hususların en önemlilerinden birisi de yeşil işler (green jobs) ya da yeşil beceriler (green skills) olarak sayılabilir. Yeşil ekonomiye geçişte ekonominin baş aktörü olan insanın, yeteneklerinin de yeşile adaptasyonu önemli.

Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) yeşil işleri, çevrenin korunmasına veya eski haline getirilmesine katkıda bulunan, insana yakışır işler olarak tanımlıyor. Yeşil işlerin; enerji ve hammadde etkinliğini artırmak, sera gazı emisyonlarını sınırlamak, atık ve kirliliği en aza indirmek, eko-sistemleri korumak ve eski haline getirmek ve iklim değişikliğinin etkilerine uyumu desteklemek gibi bazı görevleri yerine getirmesi bekleniyor[1].

Şüphesiz ki yeşil ekonomik büyümeye geçmek için karbon sıfır bir üretimi (hizmet ve mal üretimi) hedeflememiz yerinde olur. Ancak yeşil büyüme, eş zamanlı olarak istihdam açısından zengin ve sosyal olarak kapsayıcı bir büyümeyi garanti etmiyor. Dünyada çalışabilir nüfusun neredeyse yarısı yeşil ekonomiye geçişten etkilenecek.[2]  Yeşil işlerin yaratılması yeni iş kollarını ortaya atarken bazı var olanların yok olmasına neden olabilir. Bazı işkollarının ise varlığını korurken yeşile revize olması gerekebilir.

Politika yapıcılar ülkenin yetenek setlerini yeşil ekonomik büyümeye hazırlıklı hale getirmeli ki geçiş sürecinde istenilen başarı elde edilebilsin. Bu süreçte iki ana zorluk gündeme gelebilir: (1) Birçok ülkede beceri darboğazlarının ortaya çıkması, yeşil yatırım ve büyümenin önünde ciddi bir engel olabilir; (2) "kahverengi" işlerini kaybeden bilhassa düşük ve orta vasıflı işçiler, her zaman “yeşil” alternatiflere giremeyebilirler[3].

Bu bağlamda yeşil ekonomiye geçerken yeşil istihdama dair de stratejilerin oluşturulması istihdam yaratan ve kapsayıcı büyüme için olmazsa olmazdır. Buna karşın, birçok ülkenin yeşil ekonomiye geçişi sağlayacak çevresel politikaları hayata geçirirken, yeşil istihdam konusunda henüz stratejilerinin nispeten zayıf kaldığı söylenebilir[4].

Türkiye özelinde de benzer bir tablo olduğunu söyleyebiliriz. Öte yandan son dönemde kalkınma planlarında yeşil perspektifin gözetiliyor olması, hatta 12. Kalkınma planı kapsamında oluşturulan “Büyüme Dinamikleri ve Yeşil Büyüme” özel ihtisas komisyonu oldukça umut verici adımlar olup, gelecek planlarda ve raporlarda gözlerimiz yeşil büyümeyle eş güdümlü olarak yeşil istihdam planlarını da arayacaktır.

[1] https://www.ilo.org/global/topics/green-jobs/news/WCMS_220248/lang--en/index.htm

[2] ILO & UNEP (2012). Working towards Sustainable Development: Opportunities for decent work and social inclusion in a green economy. Geneva

[3] Cedefop; OECD (2015). Green skills and innovation for inclusive growth

[4] ILO (2011). Skills for employment, Policy brief: Greening the global economy - The skills challenge