2021 Dünya Çevre Günü Teması: “Ekosistem Restorasyonu”

Birleşmiş Milletler (BM) tarafından 1972 yılında İsveç’in başkenti Stockholm’de 133 ülkenin katılımıyla gerçekleştirilen BM Çevre Konferansı’nda alınan bir kararla, 5 Haziran günü Dünya Çevre Günü (World Environment Day) ilan edilmiştir. Bu kapsamda, 150’den fazla ülke BM Çevre Programı (UNEP) çatısı altında dünya çapında hükümetler, işletmeler, sivil toplum kuruluşları ve vatandaşlar için farkındalık yaratılması, çevrenin korunması ve aksiyon alınması amacıyla çalışmaktadır. Her yıl 5 Haziran'da Dünya Çevre Günü çeşitli temalarla ve ev sahibi ülkenin desteği ile kutlanmakta ve faaliyetler yürütülmektedir.

İklim değişikliği gelecek nesiller için kritik bir konu olmanın artık çok ötesinde. Doğal kaynakların tükenmeye başlaması, biyolojik çeşitliliğin azalması, deniz kirliliği, ekosistem tahribatı gibi çevresel konuların ve Covid-19 küresel salgınının iklim krizine yansımalarının etkilerini bugün de görüyoruz. Dünya Kaynakları Enstitüsü’ne göre 2020 yılında dünyada toplam 42.000 km² ormanlık alan yok edildi. Yalnızca bu kayıp bile 575 milyondan fazla aracın yıllık karbondioksit emisyonuna eş değer.

Dünya Kültürel ve Doğal Mirasın Korunması Sözleşmesine ile sulak alanların korunması ve sürdürülebilir kullanımını sağlamayı amaçlayan Ramsar Sözleşmesine göre, geçen yüzyılın başından bu yana dünyadaki sulak alanların %64’ü yok oldu. Yine aynı dönem içinde dünyadaki mercan resiflerinin yüzde 50’den fazlası yok oldu ve bilim insanları önümüzdeki 20 yıl içinde mercan resiflerinin yaklaşık %90’ının yok olacağını tahmin ediyor.⁽¹⁾ Bu kayıplar iklim acil durumunu yansıtıyor ve eğer şimdi harekete geçmezsek biyoçeşitlilik krizi, kuraklık, ekonomik fırsat kaybı, yoksulluk, salgın hastalıklar gibi birçok çevresel ve sosyal felaketi beraberinde getirecek.

Bu kayıpları onarmak, azaltmak ve engel olmak için Dünya Çevre Günü’nün 2021 yılı teması “Yeniden Hayal Et, Yeniden Yarat, Yeniden Canlandır – (Reimagine, Recreate, Restore)” sloganıyla “Ekosistem Restorasyonu” olarak belirlendi. Etkinliğin ev sahipliğini ise Pakistan gerçekleştirecek. Peki neden Pakistan Dünya Çevre Gününe ev sahipliği yapacak? Pakistan 2014 yılından beri “Milyar Ağaç Tsunamisi” projesi ile küresel ısınmanın zorluklarına yanıt olarak ormanlarını genişletmeyi ve restore etmeyi planlıyor. Bu iddialı proje ile aynı zamanda mangrovları ve ormanları restore etmesinin yanı sıra kentsel ortamları da ağaçlandırmayı içeriyor. Proje kapsamında Pakistan bugüne kadar 350 bin hektar ormanı ve bozuk arazi yeniden ağaçlandırıldı. Pakistan, bölgenin ormanlık alanı 2019 yılında %27’ye çıkardı.⁽²⁾UNEP tarafından desteklenen bu proje 2019 yılında genişletilerek “10 Milyar Ağaç Tsunamisi” projesi başlatıldı. Bu kapsamda 2023 yılına kadar Pakistan’da 10 milyar ağaç dikilmesi hedefliyor.

Ekosistem Restorasyonu teması bu yıl aynı zamanda, tatlı ve tuzlu sular, ormanlar, tarım arazileri, dağlar ve turbalıkları yeniden canlandırmayı amaçlayan küresel bir misyon olan BM Ekosistem Restorasyonu On Yılı (2021-2031)'nı başlatacak. Şimdiden dünya çapında eylemler sosyal medyada #GenerationRestoration etiketi ile başladı. Bu etkinlik önümüzdeki 10 yıl içinde, ülkelerin ve insanların desteğiyle Birleşmiş Milletler, iklim değişikliğinin etkileriyle mücadele etmek için bozulmuş doğal ekosistemlerin kaybını tüm kıtalarda ve okyanuslarda durdurmayı, önlemeyi ve tersine çevirmeyi amaçlıyor.

BM tahminlerine göre, ekosistem restorasyonu atmosferden 13 ile 26 gigaton'a kadar sera gazı emisyonlarını ortadan kaldırabilir ve iklim değişikliğini engellemede çok önemli bir strateji haline gelebilir. Restorasyon ve diğer doğal çözümler, 2030 yılına kadar küresel ortalama sıcaklığı Sanayi Devrimi seviyenin en fazla 2ᵒ C üzerinde tutmak için ihtiyaç duyulan azaltmanın üçte birini sağlayabilir.⁽³⁾Ayrıca bu on yıllık girişim; 2030 yılına kadar çevrenin korunması, iklim krizine karşı önlem alınması ve tüm insanların barış ve refah içinde yaşamasını sağlamak hedefiyle oluşturulan Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları’na da katkı sağlayacak.

Ekosistem Restorasyonunu hakkında daha fazla bilgi için lütfen tıklayınız.

#GenerationRestoration hareketine katılmak için lütfen tıklayınız.

₍₁₎_{http://www.secore.org/site/corals/detail/coral-reefs-are-dying.23.html}

₍₂₎_{http://www.fao.org/turkey/en/}

_{(3)Griscom et al., 2017; Kapos et al., 2019}