Elektrik üretiminde 'hibrit' dönem başlıyor

Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK), birden fazla kaynaktan (hibrit) üretim yapılan elektrik santrallerinin lisans süreçlerine ve hibrit üretim elektrik üretim tesislerinin alım garantisi üzerinden desteklenmesine yönelik esasları belirledi. Yayımlanan yönetmelik değişikliği ile aynı bağlantı noktasında bağlanmak kaydıyla birden fazla kaynağa dayalı (hibrit) elektrik üretim tesislerinin kurulması mümkün hale geldi. Bu kapsamda, şebekeye aynı bağlantı noktasından bağlanan birden fazla enerji kaynağından elektrik üretmek amacıyla kurulan tek bir elektrik üretim tesisi "birleşik elektrik üretim tesis", şebekeye aynı bağlantı noktasından bağlanan tamamı yenilenebilir olmak üzere birden fazla enerji kaynağından elektrik üretmek amacıyla kurulan tesis ise "birleşik yenilenebilir elektrik üretim tesisi" olarak nitelendirilecek. Yenilenebilir enerji kaynakları dışındaki kaynakların kullanıldığı elektrik üretim tesisleri, ana kaynak yanında yenilenebilir yardımcı kaynağı bulundurması halinde "birlikte yakmalı elektrik üretim tesisi" olarak değerlendirilecek. Birden çok kaynaklı elektrik üretim tesislerinde kullanılan yardımcı kaynak ünitesi ana kaynağa dayalı tesisin ünitesi olarak kabul edilecek ve tesis tek bir önlisans veya lisans kapsamında olacak. Birleşik üretim ve birleşik yenilenebilir elektrik üretim tesisinde yardımcı kaynak, hiçbir koşulda ana kaynağa dönüştürülemeyecek. Söz konusu tesislerde, yardımcı kaynak ve ana kaynağın kurulu güçleri toplanarak ana kaynak üzerinden birlikte değerlendirmeye alınacak.

Birleşik yenilenebilir elektrik üretim tesisinden sisteme verilen net enerji miktarı tesiste kullanılan yenilenebilir enerji kaynakları için belirlenen fiyatlardan en düşük olanı üzerinden ve tesisin kalan süresi için Yenilenebilir Enerji Kaynaklarını Destekleme Mekanizması (YEKDEM) kapsamında değerlendirilecek. YEKDEM kapsamındaki üretim tesislerinin, tamamı yenilenebilir olmak üzere destekleyici kaynaklı elektrik üretim tesisi ile birleşik yenilenebilir elektrik üretim tesisine dönüştürülmesi durumunda, söz konusu tesisin YEKDEM yararlanma süresinde değişiklik yapılamayacak. Bahsi geçen yönetmelikler 1 Temmuz 2020 tarihinde yürürlüğe girecek.

Sektörün bir süredir beklediği ve üzerinde konuşulan önemli konulardan biri olan hibrit tesis yönetmeliğinin, esneklik, arz güvenliği ve ölçek ekonomisi gibi avantajlar sunması beklenmekte. Yönetmelik, sektördeki oyunculara bünyelerinde yer alan elektrik üretim portföylerini çeşitlendirme fırsatı da sunacak. Hibrit tesislerin, yenilenebilir kaynaklar sebebiyle ortaya çıkabilecek sistemdeki günlük ve mevsimsel dengesizliğin azaltılmasına da katkısı olacak. Hibrit portföyler, yenilenebilir enerji santrallerinde izlenen üretimde dalgalanma ve sapma gibi çeşitli zorlukların üstesinden gelinmesi ve öngörülebilirliğin artırılması kapsamında faydalı olacak. Örneğin, rüzgârın esmemesi veya güneşin olmaması gibi durumlarda elektrik üretimi bir diğer kaynak ile telafi edilebilecek, hibrit tesisler kendi “şemsiye” mekanizmalarını belirlenen fiyatlardan oluşturabilecek. Ayrıca yatırımlar kapsamında gerekli birçok iznin daha önce alınmış olması sebebiyle lisanslama sürecinin daha kısalacağı değerlendirilirken, bu sayede yatırımların daha hızlı devreye girmesi bekleniyor. Böylece tesisin toplam verimliliği ile kapasite kullanım oranının artacağı ve tesis yatırımlarının geri dönüş sürelerinin kısalacağı tahmin ediliyor.